پرسش مهر رئیس جمهور روحانی در سال تحصیلی99-98 

آیا محیط مدرسه، یک محیط دلپذیر و دلخواه و شاد و پرنشاط برای شما هست؟

دولت، خانواده، معلمان و خود دانش­ آموزان چکار باید بکنند که این محیط شاداب تر، دلپذیرتر و برای دانش آموزان امن­ تر و دوست­ داشتنی­ تر شود؟

ویژگی­های مدرسه با نشاط و دلپذیر درشکوفایی استعدادهای دانش آموزان 

به نام خداوندی که آنقدر کریم است که گاهی فراموش می کنیم رزق بی منتش را شکر کنیم...

باب دل را هست مفتاحی عظیم       اوست بسم الله الرحمن الرحیم

   من حسین حسامی عزیزی ، دانش آموز پایه یازدهم انسانی دبیرستان استعداد های درخشان شهید بهشتی بابل متوسطه دوم در حضور شما عزیزان به بحث و تفسیر و توضیح پرسش مهر بیستم ریاست جمهوری می پردازم.

   هر ساله رئیس جمهور محترم وقت ایران به یکی از مدارس کشور وارد می شود و بعد از بازدید سخنرانی و ارائه راهکار ها و سخنرانی مربوط به مسائل مهم آموزشی و پرورشی اقدام به طرح پرسشی مربوط به مسائل روز جامعه می نماید و دانش آموزان را به شرکت فعال در پاسخ دهی به آن تشویق می کند.

   امسال نیز رئیس جمهور محترم کشورمان جناب آقای دکتر حسن روحانی در آیین آغاز سال تحصیلی 99-98 که به طور رسمی با نواخته شدن زنگ مدرسه دخترانه شاهد حضرت خدیجه (س) آغاز شد گفت: سنگین‌ترین بار کشور بر دوش معلمین است و آنها هستند که آینده کشور را می‌سازند.
وی با تاکید بر اینکه همه آینده کشور در دستان فرزندان آن است، افزود: آینده کشورباید به دست نسل سوم و چهارم ساخته شود. محیط مدرسه باید برای دانش آموز لذت بخش باشد.
وی اظهار داشت: آیامحیط مدرسه محیطی دلپذیر و شاد و پرنشاط برای دانش آموزان هست؟ اگرمحیط مدرسه محیطی پرنشاط است دانش آموزان برای ما بنویسند که این محیط چگونه شادتر و امن تر خواهد شد؟ (پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر)

   بنابراین ما از فرمایشات ایشان به این نتیجه می رسیم که پرسش مهر امسال چنین است: (( آیا محیط مدرسه، یک محیط دلپذیر و دلخواه و شاد و پرنشاط برای شما هست؟ دولت، خانواده، معلمان و خود دانش­آموزان چکار باید بکنند که این محیط شادابتر، دلپذیرتر و برای دانش آموزان امن­تر و دوست داشتنی­تر شود؟ ))

   بدیهی است برای پرداختن به موضوعی باید اول توصیف آن را دانست، بنابراین در قدم نخست به تعریف واژه نشاط که کلمه ای کلیدی در پرسش مهر بیستم بوده است می پردازیم.

   علم روان شناسی تعریف های مختلفی از نشاط ارائه کرده است، اما به طور اجمالی می توان گفت:( یکی از جنبه های هیجان، شادی است که باواژه هایی چون: سرور، نشاط و خوش حالی هم معناست.) شادکامی و نشاط، حالتی است که از آن به سرزندگی و آمادگی برای پیشرفت یاد می شود. استاد مطهری در این باره می گوید: «سرور، حالت خوش و لذت بخشی است که از علم و اطلاع به این که یکی از اهداف و آرزو ها انجام یافته یا انجام خواهدیافت، به انسان دست میدهد.» ( پایگاه اطلاع رسانی حوزه:  ( hawzah.net

    ایجاد نشاط و شادابی یکی از مؤثرترین راه ها برای افزایش بهداشت روانی در جامعه است، مدرسه بعنوان یک نهاد می تواند با بوجود آوردن زمینه ها و برنامه هایی باعث هر چه شاداب تر کردن جامعه شود. اگر در مدرسه شوق زندگی کردن بوجود آید خود به خود اثرگذار بر جامعه خواهد بود. در ادامه به عوامل مؤثر بر شور و نشاط دانش آموزان می پردازیم.

   نخست خانواده که اولین نهادی است که انسان در آن رشد می کند و تاثیر مستقیم بر اعمال، رفتار و نگرش فرزندان دارد. اگر خانواده دنیا را عموما جایی کاملا منظم، پیش بینی پذیر و قابل مهار ببینند، اختیار را از فرزند خود سلب می کند و این سلب آزادی که فرزند را تبدیل به موجودی منفعل تبدیل می کند، سبب حذف شدن نشاط از زندگی کودک و نوجوان می شود. شاید خانواده اولین نهادی است که تاثیرگذار است اما از تاثیر مدرسه بر زندگی فرزندان نمی توان چشم پوشی کرد. مدرسه  موقعیتی فراهم می کند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه های بزرگسالانه، زندگی را بازی و تمرین کنند و کم کم آماده اجرای آن در زمین واقعی بشوند.

   مدارس برای شاداب تر کردن و پر نشاط تر کردن محیط خود برای دانش آموزان راهکارهایی دارد که چند بخش از آن را معرفی می کنیم:

   نخست شاداب سازی ظاهری مدرسه: محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد. در این بخش می توانیم به چند نکته اشاره کنیم: یک فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه و ساختمان مدارس: مدارس می توانند با استفاده از دیوار های تزئین شده با نقاشی های زیبا، کاشت درخت و فضای سبز و قرار دادن نیمکت های زیبا و تابلو های با مفهوم در سر در مدرسه حیاط را برای دانش آموزان لذت بخش کنند و علاوه بر آن با رنگ آمیزی در و پنجره ها، نصب پرده های زیبا، زیباسازی راهرو ها و قرار دادن گلدان ها گل های طبیعی و مصنوعی ساختمان مدارس را به ساختمانی زیبا و دلپذیر تبدیل کند. دوم با استفاده از خوش بو کننده ها، قفسه های زیبا، کتابخانه، نمازخانه و کارگاه را به محیطی زیبا تبدیل کنند. سوم آنکه استفاده از روپوش های شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب به همراه رنگ های شاد و روشن برای کارکنان مدرسه پوشش ظاهری افراد مدرسه را به پوششی شاداب تر تبدیل می کند که باعث می شود محیط مدرسه پر نشاط تر به نظر برسد. البته روحیه خود معلم نیز تاثیر به سزایی بر روحیه دانش آموزان دارد، معلم شاد و توانمند که اطلاعات آن بروز باشد یقینا موثر تر از معلم افسرده و ناتوان است. بعد از شاداب سازی ظاهری مدرسه به شاداب سازی معنوی آن اشاره می کنیم. بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مدنظر قرار گرفته شود. آشنا کردن دانش آموزان با لطافت طبیعت (آب و هوا، آفتاب، کوه، دریا و…) می تواند به آنها کمک کند تا نشاط و شادابی را با ادراک طبیعت خداوندی بدست آورند بطوری که با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی بوییدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند. انجام مراسمات مذهبی می تواند باعث شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس باشد.

   شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستلزم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلماً در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد، لیکن با کمی تأمل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادهای فوق می­تواند بادرایت و مدیریت صحیح باحداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد. و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه ای شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شادابسازی و ایجاد روحیه شاد در دانش آموزان و جلوگیری از افسردگی آن ها باعث می شود افرادی هدفمند، کارآمد و مسئولیت پذیر در جامعه داشته باشیم. در این میان عوامل متعددی دست به دست هم داده تا این هدف محقق شود.  مهم ترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه و تعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود. نقش مدرسه، معلمان و سایر اولیاء مدرسه بر کسی پوشیده نیست بنابراین با ایجاد مدرسه ای شاد می توان به پرورش افرادی شاد و کارآمد برای جامعه ای موفق امیدوار بود. به امید تحقق این امر مهم در پناه حق شاد و پیروز باشید.

   و در آخر سخن خود را با بیتی از مولوی به پایان می­رسانم:

گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن      مصلحی تو ای تو سلطان سخن

روشهای ایجاد شادابی ونشاط در مدرسه وایجاد انگیزه در دانش اموزان

االف)معلمین ب)دانش آموزان ج) محیط مدرسه د)برنامه ریزی ه)انجمن اولیاءومربیان:انجمن اولیاءومربیان به مثابه پلی است که بین خانه و مدرسه ایجاد شده و نقش ارزنده آن مسلم و مشخص است .این نکته حائز اهمیت است که برای داشتن مدرسه ای سالم ،مطلوب و شاد باید به تمامی عوامل و اجزای تشکیل دهنده آن پرداخت .  

معلم شاد و با روحیه : 

معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم و برقرار می سازد . چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزپرورش و رشد یابد باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد ،شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان وجود خواهد داشت .معلمانی که حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نمی توانند ارائه نمایند ،آنان از لحاظ انتقال فکر با دانش آموزان هماهنگ نیستند و جهت پا سخگویی به نیازهای دانش آموزان آمادگی ندارند.هر معلم باید با توجه به هر گونه نقص در درک و دریافت دانش آموز نه بعنوان نقصی در تدریس خود توجه نماید و تلاشی کند تا در خود توانایی کشف روشهای جدید را به وجود آورد.معلم باید این امکان را داشته باشد تا بهترین روش ممکنه را انتخاب کند.توانایی در کشف روشهای جدید،عدم وابستگی کورکورانه به یک روش و رد کردن سایر روشها را ،مدنظر قرار دهد.اگردانش آموزان آگاه شوند که چه باید بخوانند ؟چرا باید بخوانند؟این درسی که میخوانند چه منفعتی در آینده نزدیک و آینده دور برای آنها دارد؟مورد کاربرد این درس در جامعه کجاست؟وچگونه مورد استفاده واقع می شود؟اهداف برای شان روشن میگردد.باکسب این اطلاعات است که دانش آموز رغبت پیدا می نما ید و درس برای او جالب و دلپذیر می شود.هردرسی در میان درسها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه گرددآن درس برایش معنی دارتر می شود.

یک شرط اساسی:

پیش از آنکه به بیان این شرط بپردازیم باید توجه داشت که اصولاً همه معلمان در فرصتهایی به دانش آموزان خود پندواندرز داده وآنان را به رعایت اصول انسانی دعوت می کنند متاسفانه نوع این راهنمایی ها نتیجه بخش نبوده است فقط عده ای محدود در این کار موفق بوده اند که زبان کردارشان با گفتارشان یکنواخت بوده است یعنی آنچه را که گفته اند در رفتارشان تجسم پیدا کرده است .از این رو یکی از اساسی ترین شرایط معلمی مطابقت گفتار و کردار است. دانش آموز وقتی ببیند که معلم از نظر رفتار و کردار دارای وحدت و همبستگی است خود به خود تحت تاثیر او قرار گرفته به اصول انسانی راهنمایی خواهد شد. معلمان اگر بخواهند سخنانشان در دلهای دانش آموزان اثر گذارد باید خود به آن گفتار عمل نماید در غیر اینصورت کمترین تاثیری در دانش آموزان نخواهد گذاشت.

مدرسه شاد و با روح:

مدرسه نیز خود از یک روح سرشار برخوردار است،این موضوع به ندرت مورد تایید قرار می گیرد،و در عوض مدرسه به صورت یک ماشین و یا یک کارخانه شناخته شده است.در مدرسه می توان دانه جست وجو گری و پرسش را در زمین فکر و اندیشه نسل کوچک و کم سال کاشت تا این دانه رشد کند،همراه او بزرگ شودوزندگی بزرگسالی او را از زود باوریها،ساده اندیشی ها،بی دقتی ها، تقلیدها ،پیروی هاو باری به هر جهت گذراندن ها نجات دهد.درعوض او را انسانی متفکر،منطقی،فکور،اندیشمند،علت جو ،هدفدار،خواهان حقیقت بار آورد.هیچ نسخه ای برای توسعه و پرورش مقدس و یا یک مدرسه شاد و با روح و سرزنده وجود ندارد به هر حال ما میتوانیم شرایطی را به وجود آوریم تا اجازه پرورش روح را بدهد و ایجاد نشاط نماید.روشهایی برای فعال کردن مدرسه و کلاس ارائه میشود امید است که این روشها باعث شود شوق و انگیزه ی بیشتری در دانش آموزان بوجود آیدو نشاط بیشتری احساس شود.

برخی از اقداماتی که کارکنان مدارس می توانند انجام دهند عبارتند از:

1-تشخیص اهمیت مطالب غیر کلامی

2-توجه به زیبایی محیط آموزشگاه و کلاسهای درس

3-نقل داستانهایی در باره مدرسه

4-برگزاری جشنها و مراسم مذهبی

5-حقیقت و اعتبار 

6-پرورش و تقویت بیان

7-پرورش روح دانش آموزان

8- شناسایی علتها به جای توبیخها

 شکوفایی خلاقیت در کلاس درس :

به نظر میرسد ،برای بشر داشتن نشاط و روحیه شاد مهمترازغذاوخواب است.بچه هایی که فقر نشاط دارند یاد نخواهند گرفت.آیا ملاحظه کرده اید که انسان با چه شور و عشقی به دست ساخته خود مینگرد؟خداوند نیز هنگامی که بشررا آفرید با عشق از روح خود در آن دمید و فرمود:فتبارک ا...احسن الخالقین،این یکی دیگر از روشهایی است که برای فعال کردن کلاس ارائه میشود،تلاشی که دانش آموزان برای خلق کارهای جدید و متفاوت از دیگران به کار میبرند احساس توانمند را به آنها القا میکند و از این راه به خودباوری میرسند.در واقع،معلم زمینه سازی میکند ودانش آموزان اندیشه ورزی و سپس اندیشه خود را به صورت کار عملی متجلی میکنند.به کمک این روشها کارآیی معلمان برای تفهیم مطالب درسی بیشتر میشود.امروزه،وظیفه معلم ایجاد انگیزه یادگیری و تسهیل یادگیری است و بطور کلی یادگیری پدیده ای است که خود شخص بایدانجام دهد.

چگونگی دستیابی به تحقق آرمان های شاداب نمودن مدارس

برای بهره گیری مناسب از شرایط و امکانات برای ظهور استعدادها و خلاقیت های نوجوانان باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسوولان نظام آموزش و پرورش ایجاد کرد چرا که در تعریف مدیریت به عنوان یک رشته علمی «فرایند به کارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی و سازماندهی - بسیج منابع و امکانات و هدایت و کنترل است برای دستیابی به اهداف سازمانی و براساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد.»مدیر وظیفه دارد با هماهنگی و اتخاذ تصمیمات پیش برنده ای که براساس مقررات و اصول پذیرفته شده در نظام ارزش ها شکل می پذیرد حیات مادی و معنوی سازمان و افرادش را تدارک ببیند و یک مدیر آموزشی مسوولیتی بس اساسی تر و مهم تر بر عهده دارد، چرا که با روح و روان و جسم کودک و نوجوان سر وکار دارد و بالندگی جامعه و جوانان امروز و سرافرازی و اقتدار فردای آنان به حرف و شعار تنها پیش نمی رود. برخورداری از نسلی جوان و کارآمد و اصرار در به کارگیری مناسب جوانان در چرخه کار و فعالیت های جامعه و پذیرش مسوولیت از سوی آنان در فردایی نه چندان دور می تواند بسیار کارساز و اثربخش باشد.  واضح است که انجام چنان ماموریت مهم به آسانی محقق نمی شود و رشد تعالی آنان به تصادف حاصل نمی شود. باید نوجوانان و جوانان را به خوبی بشناسیم و از جامعه و شرایط دیروز و امروز و فردای آنان درک درستی داشته باشیم، راه ها و روش های مناسب علمی و پیش  برنده برای مجهز نمودن آنان به تربیت دانایی و توانایی و مهارت یابی را فرا بگیریم.

چگونگی ایجاد فضای شاداب در مدارس

در تبیین موضوع شاداب سازی را از ابعاد مختلف می توان بررسی نمود چرا که در ابتدا شاداب کردن محیط مدرسه در کلا م به ایجاد فضای مناسب و فضاسازی ظاهری منتج می شود. لیکن با نگاهی دقیق تر باید عنوان کرد که شاداب نمودن فقط جنبه ظاهری ندارد چون داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد و در واقع شاداب سازی را در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست و جو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن ها مطمئنا می توانیم روح و روان و جسم و جان نوجوان را شاد کنیم چرا که نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان ایجاد رضایت از زندگی است که باید در تمام ابعاد وجودش رخنه کند.

شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس
الف- تربیت معنوی و دینی (آشنایی با لطافت طبیعی و...)
بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مدنظر گرفته شود لیکن چون در سنین نوجوانی می خواهند هویت شخصی پیدا کنند کم کم از والدین خود جدایی بیشتری پیدا می کنند و وابستگی کمتری می یابند و همین امر باعث می شود هدایت معنوی ویژگی خاصی پیدا کند. آشنایی آنان با لطافت طبیعت (آب و هوا و آفتاب و کوه و دریا و... می تواند نشاط و شادابی را با ادراک طبیعت خداوندی به دست آورد به طوری که نوجوان با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی با دیدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند.
ب- شرکت دادن نوجوان در فعالیت های گروهی
فعالیت های گروهی و جمعی نوجوانان جزو لا ینفک از زندگی اجتماعی آنان به شمار می رود و اگر خوب هدایت شود می تواند آثار سازنده ای را در پی داشته باشد و در واقع می تواند احساس لذت درونی را برای او به وجود آورد.
ج- جذب مشارکت دانش آموزان در اداره مدارس
شکی نیست که یکی از وظایف مهم تربیتی مدیریت مدارس تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان می توانند با تدوین برنامه های مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع می تواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد زیستن است.

شاداب سازی محیط مدارس

یکی از شاخص های بهداشت روانی احساس رضایت ، شادی و شادابی است ، فردی که احساس می کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است به زندگی خود امید واری دارد و به درجه ای از رضایت درونی می رسد که همواره او را شاد نگه می دارد .

شادی حاصل احساس "سعادتمند بودن " است و سعادتمندی حاصل احساس سیر طبیعی زندگی و در مسیر رشد قرار گرفتن است .

در این حالت فرد به زندگی دیگران علاقمند می شود و به آنها عشق می ورزد ، احساس رضایت و شادی سبب پیدایش حاات روانی مختلفی می شود که دوستی ، عشق ، محبت ، امید واری ، خوش بینی ، مسرت ، همراهی ، همدلی و پذیرش از نمونه های آن است .

شاداب سازی ظاهری در مدارس

در این بخش اکثرا مواردی مورد توجه قرار می گیرد که قابل رویت و قابل لمس کردن باشد و در واقع اموری که لذت بصری ایجاد می کند یا دیدن فضا و محیط زیبا باعث ایجاد نشاط می شود مورد توجه قرار می گیرد.
1- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدارس، از جمله دیوارها، سطح زمین، کاشت درخت و گل و گیاه گذاشتن نیمکت های رنگی و زیبا در حیاط مدرسه، تابلوی زیبای سر در مدرسه، دیوارهای تمیز و زیبا و تزیین شده با نقاشی های زیبا، نماسازی های مختلف.
2- زیباسازی مناسب ساختمان مدارس از جمله هماهنگی کاشی و سرامیک و سنگ - رنگ آمیزی در و دیوارها، پرده های زیبا جهت کلا س ها، زیباسازی راهروهای کلا س ها، دفتر معلمان، اتاق مشاوره و...
3- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه استفاده از خوشبوکننده ها، استفاده از نوشته ها و خطاطی های زیبا و استفاده از گلدان های زیبا، استفاده از فرش های زیبا و هماهنگ با پرده ها تمیز بودن و زیباسازی دستشویی ها و وضوخانه (حتما فضای وضوخانه از کاشی و سرامیک زیبا و تمیز استفاده گردد) محل آبخوری ها سنگ شده باشد و در وضوخانه ها از لوله کشی آب گرم استفاده شده باشد.
4- زیباسازی راهروها و ورودی ها با استفاده از گلدان های گل طبیعی و مصنوعی.
5- زیباسازی کتابخانه ها استفاده از کمدهای یکرنگ و یک مدل جهت نگهداری کتاب ها (ترجیحا استفاده از کمدهای چوبی زیبا) استفاده از گلدان های طبیعی در فضای کتابخانه، میز و صندلی های یک رنگ و زیبا، قفسه های زیبا جهت در دسترس قرار دادن مجلا ت و روزنامه ها.
6- تشویق دانش آموزان جهت آوردن گل و گیاه طبیعی و استفاده از آن در محیط کلا س ها.
7- پوشش ظاهری دانش آموزان، استفاده از روپوش های خوش رنگ و شاد .
8- پوشش ظاهری معلمان، مدیر و معاونان که با رعایت تمامی موازین شرعی می توان از رنگ های شاد و رنگ های روشن استفاده کنند.
9- استفاده از قاریان با صوت و لحن زیبا در صبحگاه مدرسه (اگر به صورت زنده باشد بهتر است وگرنه از نوارهای مناسب می توان استفاده کرد.
10- ایجاد روابط انسانی مطلوب بین ارکان مدرسه
شرایط مطلوب کار موجب تقویت روحیه معلمان و افزایش میل و رغبت و علاقه آنان به کار و غرور و افتخارشان در مدرسه خواهد شد
11-استفاده از روش‌های فعال تدریس
معلمانی که از روش‌های فعال استفاده می‌کنند، کلاس‌های شادتری دارند. مشارکت دانش‌آموزان در کلاس و آموختن آنها را از کسالت و بی‌حالی رها ساخته، شادابی و نشاط را تقویت می‌کند.

12-ایجاد رابطه دوستانه با نوجوانان و کودکان

13-معرفی الگوهای مناسب

14-تشویق کردن و ارزش‌گذاری برای ایجاد حس عزت و اعتماد به نفس و در نتیجه احساس لذت و شادی از فعالیت

15-آموزش روابط اجتماعی مناسب به دانش‌آموزان

16-توجه به معیارها و ملاک‌ها و عوامل شادی‌آفرین در سنین مختلف
در دوران کودکی، برآورده شدن احتیاجات اساسی جسمی و روانی عامل وجد و سرور است.
در دوران نوجوانی پذیرش از طرف اعضای خانواده و گروه همسالان و نیز ابراز موفقیت در کارهای شخصی و امور تحصیلی شادی‌آفرین است.
در جوانی و بزرگسالی، کسب مهارت‌های لازم برای تصدی شغلی، پیشرفت در کار و تحصیل، موفقیت در کارهای هنری و ورزشی احساس وجد و مسرت را به‌وجود می‌آورد.

    ایجاد نشاط برای دانش آموزان:
    1- تأسیس بانک جایزه و تشویق دانش آموزان با ارائه کارت امتیاز
    2- برپایی جشن های شادی و مسابقات مختلف
    3- تقویت و توسعه بازدیدهای علمی و تفریحی
    4- تشکیل نمایشگاه های متعدد با مشارکت دانش آموزان از دست سازهای کارهای تحقیقی امور آموزشی و پرورشی
    5- ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس
    6- دعوت از دانش آموزان موفق مدرسه جهت صحبت سرصف
    7- تشویق و تقدیر از فعالیتهای کوچک و کم ارزش از نظر دیگران
    8- زیبا و جذاب کردن محیط مدرسه و استفاده از رنگ های شادی آور در کلاس ها- سالن ها- دیوارهای حیاط
    9- توجه به رعایت بهداشت فردی دانش آموزان
    10- مشارکت مؤثر اولیای دانش آموزان در انجام امور مدرسه
    11- پرهیز از ایجاد تنش در مدرسه
    12- پرهیز از تنبیه- توهین، سرزنش، تحقیر در مدرسه
    13- اجرای روش های تدریس فعال با محوریت کلاسی بانشاط
    14- نصب عکس دانش آموزان ممتاز در تابلوی اعلانات
    15- توجه خاص به زنگ تفریح
    16- نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه
    17- تقویت فعالیت های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود
    18- حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته
    19- پرهیز از بی انضباطی و بی عدالتی در مدرسه
    20- تقویت امید به آینده در دانش آموزان
    21- بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش آموزان
    22- تقویت احترام متقابل بین دانش آموزان و دیگر کارکنان مدرسه
    23- تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران
    24- توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها و میلاد ائمه بین دانش آموزان

نتیجه‌گیری

شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستلزم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلما در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد لیکن با کمی تامل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز و رشد استعدادها و خلا قیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شاداب‌سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش‌آموزان و جلوگیری از افسردگی آنها باعث می‌شود افرادی هدفمند و کار آمد در جامعه داشته باشیم در این میان عوامل متعددی دست به‌دست هم داده تا بتواند این هدف محقق شود.

- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او وپیوند میان خانواده و مدرسه وتعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می?تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.

- از دیگر عوامل مهم نمازاست، نماز عاملی است مهار کننده روح انسان و باعث آرامش قلب و جلوگیری از اضطراب و افسردگی در شخص می‌شود، پس اجرای نماز جماعت وجلسات متعدد مربوط به نماز و اشاعه آن می‌تواند در شاداب‌سازی دانش‌آموزان مؤثر باشد.

پس با این تفاصیل می‌توان گفت با شادای ‌سازی محیط کمک شایانی به شادابی فرزندان و رشد همه جانبه (اخلاقی، آموزشی و......)آنها می‌شود.

 راهکارهای مناسب جهت شاداب سازی در مدارس

 - تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس

- تغییر در وضعیت فیزیکی مدارس و توجه به نیازهای دانش آموزان و تنوع برنامه ها

- توجه جدی به امور معیشتی و رفاهی معلمان به منظور حضور شاداب تر آن ها در مدارس

- بها دادن به دانش آموزان شاداب و پر تحرک و کنجکاو و پرسشگر

- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در محیط مدرسه

- شناسایی افراد خلاق و تشویق آنان در زمینه تغییر و اصلاح مدارس

- ایجاد انگیزه و ترغیب مدیران جهت مطالعه در رابطه با شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت

-  توجه به زیبا سازی مدارس

- توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه

-  ایجاد فضای مناسب برای تفریحات سالم دانش آموزان

- توجه به نیازهای عاطفی – روحی – روانی دانش آموزان

-  مشارکت دانش آموزان در اداره مدرسه

- استفاده از تابلو ها و پیام های بهداشتی شاد و شعر های شادی آفرین

-  تهیه امکانات و مکان هایی ورزشی در داخل مدرسه و خارج از مدرسه

-  برگزاری جشن ها به مناسبت های مذهبی و اعیاد ملی با کمک دانش آموزان

-  برگزاری مسابقات ورزشی – تفریحی – علمی در بین مدارس و بین دانش آموزان

-  برگزاری نمایشگاه دست سازه ها – آثار – نقاشی – شعر – خط – مسابقه قرآن بصورت گروهی

-  دعوت از افراد محبوب و موفق دانش آموزان برجسته مثل هنرمندان – اساتید – ورزشکاران

-  اجرای برنامه های صبحگاهی با نشاط و پر بار – همراه با سرود دسته جمعی – تئاتر و نمایشنامه

-  استفاده از مشاوران مجرب و دلسوز برای حل مشکلات تحصیلی و تربیتی دانش آموزان و برقراری ارتباط

-  نمایش فیلم و تئاتر نمایش های عروسکی – موسیقی زنده مورد علاقه دانش آموزان

-  بردن دانش آموزان به موزه – تئاتر – سینما - پارک – اردوگاه – با کمک اولیا مدرسه و خانه

-  تشکیل نمایشگاه کتاب

-  افزایش زنگ های تفریح ( برقراری مقررات انعطاف پذیر با ویژگی های سنی دانش آموزان)

-  برگزاری مسافرت ها و اردو های تفریحی – سیاحتی با همکاری و نظارت اولیا

-  تشکیل گروه های درسی با حضور فعال دانش آموزان

- کنترل عوامل بازدارنده نشاط و تقویت عوامل تسهیل دهنده

-  جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان

-  ممنوعیت جدی هر گونه تنبیه بدنی

-  پر بار شدن ساعات ورزش

 - پذیرایی در اعیاد و مناسبت های مذهبی و غیر مذهبی

-   استفاده از کتابخانه مناسب – نمازخانه تمیز و جذاب – و تلاوت قرآن برای آرامش دانش آموزان

- توجه به وسایل صوتی و تصویری در مدارس مخصوصا کامپیوتر  

پیشنهاد به واحدهای آموزشی

-تشویق دانش‌آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد زمینه‌هایی برای بروز استعداد آنها

- تمیزی و نظافت مستمر محیط مدرسه و کلاسهای درس و ایجاد عادت در دانش آموزان جهت رعایت نظافت مدرسه

- استفاده از لباسهای متنوع با رنگ های شاد که مغایر با ضوابط آیین نامه اجرایی مدارس نباشد .

- تغییر مرتب دکوراسیون مدارس بطوری که دانش آموز هر هفته با طرح جدیدی روبرو باشد .

- روی آوردن به بازی های پرورشی و سنتی در محیط مدارس و اجرای یک بازی جدید در هر روز یا هفته در زمانی مشخص و حدود 10 دقیقه ، که زنگ های استراحت برای این موضوع پیشنهاد می شود .

- برگزاری مسابقات ورزشی بین دانش آموزان بصورت کلاسی در رشته های مورد علاقه آنان .

- ایجاد تفکر مثبت در دانش اموزان به اینکه فقط کاستی ها و مشکلات را نبینند و به دنبال زیبایی ها و نکات مثبت در زندگی روزمره و در مدرسه نیز باشند .

-  القای مفاهیم و ظرایف دینی به شیوه های جذاب .

-  توجه به فعالیت های گروهی و شیوه تدریس فعال در آموزش های علمی و دینی و جلب مشارکت دانش آموزان و تعامل آنان در تدریس و فراگیری مطالب درسی.

-  مشارکت دادن جدی و نه شعاری دانش اموزان در امور مدرسه و استفاده از نظرات آنان در شاداب سازی محیط مدارس .

- برنامه ریزی و اجرای مرتب فعالیت های فوق برنامه در مدارس و خارج از مدارس .

- اجرای هر هفته یک برنامه با عنوان ایستگاه خنده با استفاده از برنامه ها و هنر نمایی های خود دانش آموزان و بعضا هنرمندان موجود در مدارس که در عین فرح بخش و شاد بودن مغایر با شئونات اخلاقی نیز نباشد .

- دادن جوایز نفیس به بهترین و کاربردی ترین طرح های شاداب سازی که دانش آموزان و اولیاء مدرسه ارائه می دهند

- اجرای مراسم صبحگاه با برنامه های متنوع و با نشاط از جمله نرمش صبحگاهی با آهنگی مناسب .

- توجه به  شخصیت فردی و اجتماعی دانش آموزان توسط مسوولان و کادر آموزشی مدرسه .

- استفاده از کادر آموزشی و اداری شاد و خوش ذوق در مدارس .

- رفع مسائل و مشکلات نگران کننده همکاران فرهنگی بطور اصولی تا نتیجه شادابی آنان منجر به شادابی دانش آموزان در مدارس باشد .

- استفاده از رنگ های شاد در رنگ آمیزی و نقاشی کلاس های درس ، کارگاههای آموزشی ، کتابخانه ها ، دفاتر ، وسایل ورزشی ، حیات مدرسه ، میز و نیمکت ها و صندلی ها و .....

- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس انشاء و دین و زندگی  

منابع و ماخذ:
 - دفتر امور زنان، (1385)، «آشنایی با مهارتها و شیوه‌های بهره یابی از امکانات آموزشی، فرهنگی، ورزشی

 - مرآتی، کیانوش(1382)، «به شادی همی دار تن را جوان»، ماهنامه پیوند، شماره 289،

 – صباغیان، زهرا(1384)، «مدرسه وتقویت نشاط و امید به زندگی»، ماهنامه پیوند، انجمن اولیا و مربیان، شماره 309، 310، 311،

 – غفاری چمستان، صفیه(1385)، «راهکارهای مناسب جهت ایجاد آرامش در زندگی»، ماهنامه تربیت، سال 22، شماره6،.

 – کاکیا، لیدا(1385)، «آرامش و نقش آن در زندگی، ارتباط پیوند، همدلی و آرامش»، ماهنامه تربیت، سال21، شماره8،

 – محمودیان، طاهره(1383)، «شادابی و نشاط خانواده و تأثیر آن بر فرزندان»، ماهنامه تربیت، سال20، شماره 1،

 – ترکمان، پری منظر(1385)، «مدرسه، مدرسه است»، رشد مشاور مدرسه، دوره یکم، شماره3

رئیس جمهور در مراسم آغاز رسمی سال تحصیلی 99-98 ، تاکید کرد دولت تمام تلاش خود را برای ارتقای آموزش و پرورش کشور بکار گرفته به گونه ای که از ابتدای فعالیت دولت یازدهم تاکنون بودجه آموزش و پرورش سه برابر شده و از 15 هزار میلیارد به 46 هزار میلیارد تومان رسیده و حقوق معلمان نیز در این دوره زمانی به طور متوسط چهار برابر افزایش یافته است.

به گزارش خبرآنلاین به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی روز دوشنبه و پس از نواختن زنگ مدرسه دخترانه شاهد حضرت خدیجه (س) همچنین با طرح پرسش مهر از دانش آموزان خواست به این پرسش پاسخ دهند که "آیا محیط مدرسه یک محیط دلپذیر، شاد ، دلخواه و پرنشاط برای شما هست؟ و دولت، خانواده، معلمان و خود دانش آموزان چکار باید بکنند که این محیط شاداب تر ، دلپذیرتر و برای دانش آموزان امن تر و دوست داشتنی تر شود؟"

رئیس جمهور با بیان اینکه آغاز مهر به عنوان عید نوروز علم، دانش، تحقیق و حرکت در مسیر پیشرفت و توسعه یک روز به یادماندنی است، گفت: خانواده های دانش آموزان از هفته ها و ماه ها قبل برای ثبت نام فرزندانشان و تهیه لباس و کتاب ، تلاش مضاعفی انجام دادند و امروز با آغاز سال جدید تحصیلی، برای همه روزی به یادماندنی است.

روحانی با تأکید بر اینکه در کنار تلاش معلمان، دانش‌آموزان، خانواده‌ها و دولت بسیار مهم است که بدانیم چه کمبودهایی باید جبران شود، ادامه داد: تلاش ما این است که وزارتخانه آموزش و پرورش و بخش‌های مدیریتی و آموزشی بتوانند آماده کار باشند و مدرسه‌ها تجهیز شوند.

رئیس جمهور ادامه داد: باید در ساخت و ساز، تعمیر و آماده‌سازی مدارس، استخدام معلمین و تهیه و پرداخت به موقع بودجه این وزارتخانه در حد توان کمک شود.

روحانی با اشاره به افزایش 3 برابری بودجه وزارتخانه آموزش و پرورش و همچنین افزایش 4 برابری حقوق معلمان به طور متوسط از یک میلیون و 300 هزار تومان در سال 92 به 4 میلیون و 100 هزار تومان در سال جاری، تأکید کرد: دولت در حد توان و امکان تلاش کرد تا وضعیت مدارس، حقوق معلمان و کتب و محیط آموزشی مناسب بهتر شود.

رئیس جمهور با بیان اینکه بی‌تردید بزرگترین آرزوی خانواده‌ها موفقیت شما فرزندان است، افزود: باید خوب درس بخوانید، یاد بگیرید و برای طی کردن  پله‌های ترقی آماده شوید چرا که بار مسئولیت سنگین و آینده کشور بر دوش نسل 3 و 4 انقلاب است و نسل 1 و 2 در حال پایان مسئولیت و مدیریت خود هستند.

روحانی با تأکید بر اینکه الان همه کشور در اختیار شماست که آینده کشور را بسازید و خانواده‌ها نیز باید در زمینه آموزشی به شما کمک نمایند، خاطر نشان کرد: خانواده‌ها باید مشکلات را بدون تعارف با مسئولین مدرسه در میان بگذارند چرا که آینده و آموزش شما برای ما از اهمیت اساسی برخوردار است.

رئیس جمهور با بیان اینکه بار اصلی و سنگین‌تر بر دوش معلمان است که آینده را می‌سازند و این بوستان و  گل‌های زیبا را برای اینکه عطر آن در سراسر کشور به مشام همگان برسد، آماده می‌کنند، تصریح کرد: زحمات معلمان عزیز قابل جبران نیست و معلمان برای شما همانند پدر و مادر هستند و آنان نیز شما را به عنوان فرزندان خود می‌دانند.

روحانی با اشاره به اینکه معلمینی موفق هستند که به کارشان و آموزش و تربیت بچه‌ها عشق بورزند و احساس رضایت داشته باشند تا بر کمالات اخلاقی دانش‌آموزان افزوده شود، گفت: معلمین به عنوان بالاترین و مهم‌ترین رکن کشور هستند و بسیار مهم است که محیط مدرسه برای تحصیل دانش‌آموزان لذت‌بخش باشد تا اول مهر به عنوان روز شادی و نزدیکی شود.

رئیس جمهور با بیان اینکه اساس محیط مدرسه است و همه تلاش می‌کنیم تا شما از اول شهریور در عشق رسیدن به اول مهر باشید، گفت: این شما هستید که باید حس کنید در آینده معلم خوب، پزشک حاذق، استاد دانشگاه، مدیر عالی‌مقام و مهندس خوب باشید.

روحانی در ادامه سنت طرح پرسش مهر و در هفتمین پرسش خود از دانش‌آموزان سوال کرد که آیا محیط مدرسه محیطی دلپذیر، شاد و پرنشاط است؟ برای ما بنویسید که محیط پرنشاط در مدرسه چگونه است و چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا این محیط شاداب‌تر، دلپذیرتر و امن‌تر باشد و آن را بیشتر دوست داشته باشید.

رئیس جمهور با بیان اینکه اگر در کلاس و مدرسه رابطه نزدیکی بین خانواده و دانش‌آموز با معلم برقرار شود، پیشرفت علمی حاصل خواهد شد و مشکلات کشور کم می‌شود، گفت:‌ نباید اجازه دهیم که محیط کلاس دو قطبی شود و باید دولت، خانواده و معلمین و دانش‌آموزان تلاش کنند تا محیط مدرسه دلپذیرتر و شاداب‌تر برای همه شود.